Сучасні тенденції розвитку освітніх програм інформаційно-документного профілю в Україні

Автор(и)

DOI:

https://doi.org/10.31516/2410-5333.067.06

Ключові слова:

освітні програми, інформаційна складова навчання, цифровізація освіти, заклади вищої освіти, Україна, США

Анотація

Стаття присвячена аналізу тенденцій розвитку сучасних освітніх програм (ОП) інформаційно-документного профілю в Україні та зарубіжних країнах, їх проблемам та перспективним напрямам вдосконалення. Визначено та охарактеризовано існуючі в інформаційному суспільстві виклики для освітніх процесів в Україні, зокрема для закладів вищої освіти (ЗВО). Здійснено детальний аналіз змісту ОП інформаційно-документного профілю за спеціальністю 029 «Інформаційна, бібліотечна та архівна справа», на прикладі Харківської державної академії культури (ХДАК). Описано фахові компетентності та професійно орієнтовані результати навчання бакалаврської й магістерської ОП, які спрямовані на посилення інформаційно-технологічного навчання. Особлива увага в статті приділена вивченню магістерських ОП цього профілю, на прикладі університетів України, США, Канади, зокрема проведено порівняльний аналіз їх цільових та змістовно-формальних аспектів. На основі даних про вступну кампанію до магістратури в Україні у 2024 р. здійснено змістовний та кількісний аналіз назв ОП ЗВО України, що пропонують вступ до магістратури за спеціальністю 029. Описано сучасний стан розвитку подібних за профілем навчання ОП в американських університетах, визначено відмінності відносно вибірковості навчальних курсів та спрямованості за інформаційно-технологічною й практично-експериментальною підготовкою в межах обраного майбутнього фаху. Висвітлено виклики та перешкоди, які доведеться подолати, щоб реалізувати весь потенціал цифрових освітніх програм для українських ЗВО. Визначено перспективи розвитку освітніх програм інформаційно-документного профілю в Україні, які орієнтовані на подальше впровадження та використання сучасних цифрових технологій, а також на підвищення рівня практичної підготовки здобувачів освіти, що дозволить створити якісну та конкурентоспроможну систему освіти у цій сфері.

Біографії авторів

Л. Я. Філіпова, Харківська державна академія культури, м. Харків

доктор педагогічних наук, професор, професор кафедри цифрових комунікацій та інформаційних технологій

В. О. Брусенцев, Харківська державна академія культури, м. Харків

кандидат технічних наук, доцент, доцент кафедри цифрових комунікацій та інформаційних технологій

А. М. Шелестова, Харківська державна академія культури, м. Харків

кандидат наук із соціальних комунікацій, доцент, доцент кафедри цифрових комунікацій та інформаційних технологій

Посилання

Brusentsev, V. O., & Konovalenko, O. Ye. (2022). Intelligent information systems. Vydavnytstvo KSAC. [In Ukrainian].

State Committee of Ukraine for Technical Regulation and Consumer Policy (2010). National Classifier of Ukraine. Classifier of professions (DK 003:2010, № 327). https://zakon.rada.gov.ua/rada/show/va327609-10#Text [In Ukrainian].

Zakharova, I. V., Filipova, L. Ya., Zadorozhnyi, I. S., & Tarasenko, D. A. (2024). Fundamentals of information and analytical activity. (2nd ed.). Rauf Ablyazov Eastern European University. [In Ukrainian].

The Cabinet of Ministers of Ukraine. (2024). On Amendments to the List of Fields of Knowledge and Specialities for the Training of Applicants for Higher and Specialized Higher Education: Resolution of the Cabinet of Ministers of Ukraine (30.08.2024, No.1021). https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/1021-2024-%D0%BF#Text [In Ukrainian].

Ministry of Education and Science of Ukraine. (2018). Standard of higher education in Ukraine. First (bachelor’s) level. Bachelor’s degree. Field of knowledge 02 Culture and Art. Speciality 029. Information, library and archival affairs: order of 12.12.2018 No. 1378. https://mon.gov.ua/static-objects/mon/sites/1/vishcha-osvita/zatverdzeni%20standarty/2021/07/28/029-Inform.bibliot.ta.arkh.spr-bakalavr.28.07.pdf [In Ukrainian].

Ministry of Education and Science of Ukraine. (2019). The standard of higher education in Ukraine. Second (master’s) level. Master’s degree. Field of knowledge 02 Culture and Art. Speciality 029. Information, library and archival affairs: order of 24.05.2019 No. 728. https://mon.gov.ua/static-objects/mon/sites/1/vishcha-osvita/zatverdzeni%20standarty/2019/05/28/029-informatsiyna-bibliotechna-ta-arkhivna-sprava-magistr.pdf [In Ukrainian].

Prigodiy, M. (2024). Legislative support for the digital transformation of professional education. Modernisation of educational programmes for the training of higher education applicants in the context of global and national challenges, 7(20), 53–60. https://conference.ivet.edu.ua/index.php/1/issue/view/23/28 [In Ukrainian].

Saienko, N. S., Holub, T. P., Lavrysh, Yu. E., Lukianenko, V. V., & Lytovchenko, I. M. (2022). Integration of digital technologies into the educational process: challenges and prospects. Tsentr uchbovoi literatury. [In Ukrainian].

Filipova, L. (2016). Master’s Degree Programmes in Library and Information Studies at US Universities: Experience in Organisation and Content of Education. Visnyk Knyzhkovoi palaty, 1, 49–52. [In Ukrainian].

Filipova, L. Ya. (2019). Information and documentary profile of educational programmes in the context of a new integrated speciality. Bibliotekoznavstvo. Dokumentoznavstvo. Infor-?olohiia, 1, 48–55. https://doi.org/10.32461/2409-9805.1.2019.165309 [In Ukrainian].

Sheiko, V., & Riabukha, N. (2024a). Educational and professional programme “Information and Documentation Activities” of the first (bachelor’s) level of higher education in the speciality 029 Information, Library and Archival Affairs, branch 02 Culture and Arts, Educational qualification: Bachelor of Information, Library and Archival Affairs. Kharkiv State Academy of Culture. https://ic.ac.kharkov.ua/public_inf/op/2024/029_b_idd.pdf [In Ukrainian].

Sheiko, V., & Riabukha, N. (2024b). Educational and professional programme “Information, Documentation and Library Activities” of the second (master’s) level of higher education in the specialty 029 Information, Library and Archival Affairs, branch 02 Culture and Arts, Educational qualification: Master of Information, Library and Archival Affairs. Kharkiv State Academy of Culture. https://ic.ac.kharkov.ua/public_inf/op/2024/029_m.pdf [In Ukrainian].

American Library Association (ALA). (2025, March 28). Directory of Institutions Offering ALA-Accredited Master’s Programs in Library and Information Studies. https://www.ala.org/CFApps/lisdir/directory_pdf.cfm [In English].

Fidalgo, P., Thormann, J., Kulyk, O., & Lencastre, J. A. (2020). Students’ perceptions on distance education: A multinational study. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 17(1), 18. https://doi.org/10.1186/s41239-020-00194-2 [In English].

Gherheș, V., Stoian, C. E., Fărcașiu, M. A., & Stanici, M. (2021). E-Learning vs. Face-To-Face Learning: Analyzing Students’ Preferences and Behaviors. Sustainability, 13(8), 4381. https://doi.org/10.3390/su13084381 [In English].

Greenhow, C., Graham, C. R., & Koehler, M. J. (2022). Foundations of online learning: Challenges and opportunities. Educational Psychologist, 57(3), 131–147. https://doi.org/10.1080/00461520.2022.2090364 [In English].

MS in Library and Information Science. (2025). University of Illinois Urbana-Champaign. http://ischool.illinois.edu/degrees-programs/ms-library-and-information-science [In English].

n.a. (n.d.). Digital platforms in higher education. Ministry of Education and Science of Ukraine. https://mon.gov.ua/osvita-2/tsifrova-transformatsiya-osviti-i-nauki/tsifrovi-platformi-u-vishchiy-osviti [In English].

##submission.downloads##

Опубліковано

2025-06-17

Номер

Розділ

Проблеми теорії інформації та наукової комунікації